Teachers TryScience

STT

Nội dung

Phương pháp

Hướng dẫn tiến hành hoạt động

Tài liệu

Thời gian

1

Khởi động

Trò chơi

1. Cho lớp xếp thành 1 vòng tròn (1’)
2. Cho cả lớp chơi trò nghêu, sò ốc, hến
3. Dẫn vào bài học(1’)

Lời khuyên cho người hướng dẫn/gợi ý câu trả lời:

Luật chơi trò chơi nghêu sò ốc hến

• GV phân công tên cho từng HS theo thứ tự: nghêu, sò, ốc, hến.
• GV hô tên “nghêu” thì HS nào có tên nghêu thì di chuyển sang vị trí khác. GV đứng vào 1 vị trí của 1 HS. HS bị thừa ra bị dán râu.
• Lặp lại 5 lần. Có 5 HS bị dán râu bị phạt.

5’

2

Tìm hiểu hình dạng và cấu tạo ngoài của trai sông

Quan sát, hoạt động nhóm, thực hành, phân tích, so sánh

GV: y/c HS đọc mục TT quan sát mẫu vật trai sông. Hãy cho biết:

? trai sông sống ở đâu. Hình dạng ntn?

HS: Quan sát mẫu vật thật, đọc nội dung thông tin, tìm kiến thức trả lời. Yc trả lời được:

- Sống ở ao hồ sông suối. Đầu hơi tròn, đuôi nhọn

GV: Vậy vỏ trai có cấu tạo ntn? Chúng ta nghiên cứu phần 1: Vỏ trai.

GV: Đọc mục TT, quan sát hình 18.1 và mẫu vật trai sông. Hãy cho biết

? Các Đặc điểm bên ngoài của vỏ trai.

HS: Quan sát hình vẽ và mẫu vật trả lời

GV: Treo tranh câm trai sông và phát tấm card cho HS

HS: Điền các nội dung theo hình.

GV: y/c đọc TT, quan sát mẫu vật thật và Nêu câu hỏi:

? Vỏ trai gồm mấy mảnh. Chúng được gắn với nhau bằng gì?

? Trai đóng mở vỏ ntn?

HS: đọc và quan sát hình trả lời:

- gồm 2 mảnh được gắn nhờ dây chằng bản lề ở lưng.

- Trai đóng mở vỏ nhờ cơ khép vỏ.

GV: Quan sát hình 18.2, và mẫu vật thật (trai sông cắt đôi) hãy cho biết:

? Nêu Cấu tạo của vỏ trai

HS: Quan sát hình và trả lời

- Gồm 3 lớp: sừng, đá vôi, xà cừ.

GV: Hãy cho biết :

? Mài mặt ngoài của vỏ trai thấy có mùi khét. Vì sao?

HS: Xâu chuỗi kiến thức và trả lời:

-Vì ngoài là lớp sừng khi mài bị cháy nên có mùi khét.

GV: Liên hệ thực tế : GV chiếu hình ảnh về khảm trai cho HS quan sát

? nêu một số ứng dụng của vỏ trai sông đối với đời sống con người.

HS: Liên hệ thực tế. Suy nghĩ và trả lời

- Làm trang trí, mỹ nghệ: làm cúc áo. Khảm trai..

- Tạo ngọc trai

- Bổ sung chất khoáng cho thức ăn động vật

HS: Quan sát và ghi nhớ kiến thức

GV: đặt tình huống:

? Để tách lớp xà cừ ra làm khảm trai theo em thì vấn đề gì nảy sinh?

HS: Chú ý quan sát Suy nghĩ và trả lời:

- Gây ra tiếng ồn và bụi.

GV: ? Giải pháp gì đặt ra để không gây ô nhiễm môi trường về tiếng ồn và bụi.

HS: Xâu chuỗi kiến thức trả lời:

- Mài vỏ trai trong nước hoặc làm trong xưởng có tường cách âm và ống khói cao. Hoặc làm ở nơi xa khu dân cư.

GV: Chốt kiến thức cho HS:

Cơ thể trai có cấu tạo như thế nào chúng ta cùng tìm hiểu phần 2 : Cơ thể trai

GV yêu cầu HS quan sát H18.3 đọc thông tin và chú thích

? Nêu cấu tạo cơ thể trai trên hình vẽ

HS: Đọc TT, quan sát hình ghi nhớ kiến thức và trình bày.

GV: Nói rõ cấu tạo của mang trai và tấm miệng.

HS: nghe và ghi nhớ kiến thức:

GV: Quan sát hình 18.3 trả lời các câu hỏi

? Để mở vỏ trai quan sát bên trong ta phải làm thế nào? Trai chết thì mở vỏ tại sao?

HS: Quan sát hình, tìm kiến thức và trả lời:

Y/c trả lời được:

- Cắt cơ khép vỏ

GV: Thực hiện cắt cơ khép vỏ của trai để HS quan sát

GV: ? Nêu vai trò của cơ thể trai với đời sống con người

HS: liên hệ thực tế trả lời: Làm thức ăn: canh trai, cháo trai

GV: Đặt ra tình huống

?Khi lấy thịt trai làm thức ăn, vỏ trai có gây ra vấn đề gì với môi trường không.

HS: nêu được

- Gây thương tích khi giẫm phải vỏ trai

- Gây ô nhiễm môi trường: ruồi muỗi..

GV: nhận xét hoàn thiện kiến thức cho HS.

GV chuyển ý: Với hình dạng cấu tạo như vậy thì trai di chuyển như thế nào?..

10’

Tìm hiểu hình thức di chuyển của trai sông

Quan sát, phân tích

GV yêu cầu HS đọc thông tin quan sát H18.4. Hãy cho biết:

? Trai sông di chuyển như thế nào?

HS đọc thông tin và quan sát H18.4 trả lờ

GV nhận xét và hoàn thiện kiến thức cho HS

GV chuyển ý: Với cách di chuyển chậm chạp thì trai sông dinh dưỡng như thê nào.

15’

Tìm hiểu dinh dưỡng của trai sông

Quan sát, vận dụng, hoạt động nhóm

GV:yêu cầu HS đọc thông tin và quan sát H18.4

? Cách dinh dưỡng của trai có ý nghĩa gì đối với môi trường nước

HS: Xâu chuỗi kiến thức và trả lời:

- Trai sông có vai trò lọc nước ( làm sạch nước)

GV: Nêu tình huống

? Môi trường nước ngọt hiện nay ra sao. Nêu nguyên nhân?

HS: Liên hệ thực tế trả lời

- Môi trường nước ngọt hiện nay đã bị ô nhiễm do nhiều nguyên nhân.

+ Thuôc trừ sâu và phân bón hóa học

+ Rác thải sinh hoạt con người vứt bừa bãi ra sông suối, ao, hồ...

+ Nước thải sinh hoạt, nước thải công nghiệp chưa qua xử lý.

GV: các nguyên nhân gây ra ô nhiễm nguồn nước.

? Môi trường nước đó đã ảnh hưởng tới đời sống của trai sông như thế nào?

HS: liên hệ thực tế trả lời:

- Môi trường ô nhiễm đã làm giảm số lượng trai sông , sự đa dạng loài giảm

GV: Trai sông được ví như máy lọc nước sống. Vậy chúng ta phải làm gì để đảm bảo môi trường sống cho trai sông.

HS: Xâu chuỗi kiến thức, liên hệ thực tế và trả lời. Y/c nêu được:

- Một số biện pháp bảo vệ môi trường, đặc biệt là môi trường nước ngọt như: ko xả rác bừa bãi, xử lý nước thải sinh hoạt và nước thải công nghiệp, phổ biến kiến thức về ô nhiễm môi trường cho người dân, pháp luật xử lý nghiêm những hộ dân và nhà máy vi phạm luật môi trường. Hạn chế phun thuốc sâu xử dụng phân hữu cơ bón ruộng, dùng các thiên địch trong bảo vệ mùa màng....

GV: Chốt kiến thức

GV chuyển ý: Sống ở đáy ao hồ sông ngòi thì cách thức sinh sản của trai là gì?...

Hình dinh dưỡng của trai sông

Tìm hiểu sinh sản của trai sông

Vấn đáp, thảo luận, liên hệ thực tế

GV yêu cầu HS đọc tin trong SGK. Hãy:

? Nêu các đặc điểm sinh sản của trai sông

HS: Đọc TT và nêu được:

GV: Vậy qua mục thông tin và sơ đồ. Hãy:

? Hoàn thành các câu hỏi lệnh 6 mục IV (sgk T64)

HS: Đọc mục TT và trả lời câu hỏi. Y/c nêu được:

- ấu trùng sống ở mang trai mẹ để được bảo vệ và đây là nơi giàu dinh dưỡng + ô xi.

- ấu trùng bám vào da và mang cá để phát tán nòi giống.

GV: Tiếp tục đặt tình huống:

? dòng nước ngoài Môi trường có ảnh hưởng có ảnh hưởng gì đến sự thụ tinh của trai sông không. Vì sao?

HS: suy nghĩ và trả lời:

- Trai thụ tinh ngoài, nếu môi trường nước chưa bị ô nhiễm hoặc ít bị ô nhiễm thì trứng thụ tinh được hay hiệu suất thụ tinh không cao , Nếu môi trường nước bị ô nhiễm thì trứng không được thụ tinh nên số lượng giảm.

• GV: Chốt kiến thức

10’

Tổng kết

1. Giáo viên tổng kết kiến thức bằng những câu hỏi nhanh. Các đội ra tín hiệu để trả lời

5’